Δεν έχουν περάσει δύο μήνες από τότε που ο καταστροφικός σεισμός 6.3(;) Ρίχτερ της 13ης Ιουνίου 2017 ισοπέδωσε το γραφικό χωριό της Βρίσας στη Λέσβο. Οι ζημιές στα περίπου 300 σπίτια του χωριού είναι τεράστιες καθώς περισσότερα από τα δύο τρίτα έχουν καταρρεύσει ενώ και τα υπόλοιπα δεν εμπνέουν μεγάλη αξιοπιστία. Μια και έχω ρθει στο νησί καταγωγής μου, θεώρησα χρέος μου να ρίξω μια ματιά στο χωριουδάκι αυτό και να αποκτήσω μια προσωπική εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί.

Ήταν "ντάλα" μεσημέρι όταν μπήκα προσεκτικά στο χωριό. Αν και με είχε τυφλώσει ο ήλιος, έμεινα άναυδος με την εικόνα που αντίκρισα. Άνθρωποι εργάζονταν με πυρετώδη ρυθμό, μηχανικοί έπαιρναν διαστάσεις και έδιναν οδηγίες, συνεργεία τεχνιτών είχαν καθαρίσει τα ερείπια και τοποθετούσαν τα ειδικά σημάδια για τα νέα κτίρια. Πιο πέρα άλλα συνεργεία καθάριζαν τους δρόμους και άνοιγαν θεμέλια για τα καινούργια οικοδομήματα, όλα έτοιμα να χτιστούν με τις πλέον σύγχρονες αντισεισμικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Η αίσθηση ότι η Πολιτεία ήταν εδώ, δίπλα στο δοκιμαζόμενο πολίτη ήταν κυρίαρχη…

Και ξαφνικά μια φωνή πανικού! Πατέρα πρόσεχε θα χτυπήσουμε (Φωτό 1) πάνω στις πεσμένες κοτρώνες! Σαν να συνήλθα από ένα όνειρο και οριακά σταμάτησα το αυτοκίνητο μερικά εκατοστά από τα πεσμένα ερείπια. Μα τι έγινε αναρωτήθηκα; Που εξαφανίστηκαν όλοι αυτοί; Δεν υπήρχε ψυχή τριγύρω, το χωριό πιο έρημο και από τα εγκαταλελειμμένα χωριά της εποχής του "πυρετού του χρυσού" στο Φαρ Ουέστ. Παντού ερείπια και εγκατάλειψη (Φωτό 2). Μα, σκέφτηκα, που είναι η εντατική ανοικοδόμηση του χωριού; Που μένουν τώρα, πως τα βγάζουν πέρα τόσες εκατοντάδες οικογένειες; Έχουν τα βασικά να επιβιώσουν; Εδώ πλακώθηκαν ολόκληρα τα νοικοκυριά (Φωτό 3 & 4) με όλα τα υπάρχοντα, ρούχα, ψυγεία, οικοσκευές… «Δεκάρα δεν έχω πάρει από πουθενά» μου είπε ο φίλος μου ο Δημήτρης, ένας λιανός μεσόκοπος με τέσσερες γυναίκες στην πλάτη του να φροντίζει. «Προχθές, μεγάλη αλυσίδα (γερμανικής! προέλευσης) μου έδωσε τρεις δωροεπιταγές των είκοσι ευρώ για να ψωνίσω από το κατάστημά της»!!!

Μα που είναι όλοι οι αρμόδιοι; Που είναι Πολιτεία-Υπουργοί-Γραμματείς και Φαρισαίοι (συγνώμη σύμβουλοι ήθελα να γράψω); Η Περιφέρεια, ο Δήμος (αλλοίμονο! όλο το νησί εκατό χιλιάδων κατοίκων το έκαναν οι "φωστήρες" ΕΝΑΝ δήμο!!!) Περιμένουν συζητώντας προφανώς εντατικά στα κλιματιζόμενα γραφεία τους τις φθινοπωρινές βροχές να καθαρίσουν τα "μπάζα" από τους δρόμους του χωριού. Αλλά εδώ ο ανταγωνισμός κεντρικής και τοπικής εξουσίας έκαψαν σχεδόν ολόκληρα τα Κύθηρα, ένα χωριό πεντακοσίων κατοίκων θα σεβαστούν; Και μέχρι οι διάφοροι αρμόδιοι να συσκεφθούν και να αποφασίσουν το προφανές, οι κάτοικοι εξόριστοι στον τόπο τους, θα επιβιώνουν με ότι τους έχει μείνει και με δωρεές των λογής-λογής φιλάνθρωπων, ξεσπιτωμένοι-πρόσφυγες στον τόπο τους να "φιλοξενούνται" σε παρακείμενα τουριστικά καταλύματα ή σε συγγενικά τους πρόσωπα…

Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό το χωριουδάκι πατέρα με ρώτησε ο γιός μου. Τον κοίταξα και του είπα με σταθερή φωνή. Ένα δημόσιο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα έχει χρέος να συμμετέχει στα κοινωνικά προβλήματα της χώρας του. Εμείς σαν Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος του ΑΕΙ Πειραιά ΤΤ, σχεδόν από την πρώτη μέρα της καταστροφής αποφασίσαμε να προτείνουμε τον ολοκληρωτικό επανασχεδιασμό του χωριού και να φτιάξουμε ένα πρότυπο ηλιακό χωριό, ένα χωριό που να καλύπτει τις ενεργειακές του ανάγκες κυρίως από ηλιακή ενέργεια. Ήδη έχει γίνει η πρώτη αρχική μελέτη από τους ερευνητές του Εργαστηρίου και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Με ηλιακούς συλλέκτες μπορούν οι κάτοικοι να καλύπτουν τις θερμικές τους ανάγκες, ενώ με φωτοβολταϊκά την ηλεκτρική τους ενέργεια και με έξυπνους μετρητές να ρυθμίζουν τη ζήτηση ενέργειας. Πρόσθετες ιδέες για αξιοποίηση της τοπικής γεωθερμίας και της βιομάζας θα συνεκτιμηθούν στα επόμενα βήματα. Το πρόσθετο κόστος κατά τη φάση της ανοικοδόμησης δεν θα ξεπερνά το 8% και θα καταστήσει τους κατοίκους του χωριού ενεργειακά αυτόνομους και το ερειπωμένο τώρα χωριό ένα παράδειγμα προς μίμηση. Ένα πραγματικό ηλιακό χωριό στην ακριτική και ρημαγμένη από το προσφυγικό Λέσβο. Ο ήλιος είναι η ελπίδα αγόρι μου, ακόμα και μέσα στα ερείπια ενός καταστροφικού σεισμού!

Φωτογραφίες

Φωτό 1

Φωτό 2

Φωτό 3

Φωτό 4